Visie op samenwerking
Het profiel van de gemeente Wijchen
Het sterke verenigingsleven zorgt voor sterke sociale binding in Wijchen. Hoe behoud je deze sociale binding, terwijl de samenleving ontgroent, vergrijst en individualiseert?
- Hoe zorgen we dat ouderen zo vitaal mogelijk blijven en tot het einde van hun leven fijn kunnen wonen in Wijchen?
- Hoe creëren we een passend woningaanbod voor het toenemend aantal ouderen en eenpersoonshuishoudens?
- Hoe creëren we een passend zorg- en voorzieningenaanbod en ondersteunend netwerk voor het toenemend aantal ouderen?
- Hoe zorgen we ervoor dat iedereen een plek krijgt op een arbeidsmarkt waar de gevraagde vaardigheden veranderen?
- Wat zijn richting de toekomst mogelijke oplossingen voor de knelpunten op de arbeidsmarkt in de techniek, ICT en zorg?
- Hoe verbeteren we de samenwerking tussen bedrijven, organisaties, overheid, onderwijsinstellingen en studenten zodat opleidingen beter aansluiten bij de arbeidsmarkt?
- Hoe zorgen we dat Wijchen goed bereikbaar blijft en een aantrekkelijke vestigingsplaats voor bedrijven en ondernemers?
Hoe houden we de voorzieningen voor kinderen op peil? (Basisscholen, opvang, sportverenigingen ed.)
- Hoe boeien en binden we jongeren aan Wijchen? (Opleidingsmogelijkheden, werkgelegenheid, passende huisvesting)
- Hoe maken we Wijchen een aantrekkelijkere leefomgeving voor jongeren?
- Hoe kunnen we de opleidings- en woonmogelijkheden voor jongeren verbeteren?
- Hoe realiseren we een energieneutraal Wijchen in 2040?
- Hoe realiseren we een klimaatbestendige openbare ruimte?
Inspelen op technologische ontwikkelingen
Naast de bovenstaande maatschappelijke opgaven zijn er technologische ontwikkelingen waar Wijchen, net als alle andere gemeenten, op in moet spelen. Het is belangrijk om goed op de hoogte te zijn van vraagstukken als smart-city, digitalisering, nieuwe vormen van mobiliteit (autonoom vervoer). Als relatief kleine gemeente is het belangrijk om aangehaakt te zijn bij de kennisontwikkeling en keuzes die op landelijk niveau en/ of grotere gemeenten gerealiseerd worden.
De positie van gemeente Wijchen in de regio
Wijchen maakt onderdeel uit van een sterke regio met onderling behoorlijke verschillen. We werken bij voorkeur samen in het Land van Maas en Waal en als goede tweede het Rijk van Nijmegen vanuit het idee de belangen van het ommeland en de belangen van de stad in balans te brengen en een krachtige regio te vormen. Nijmegen is anders dan het ommeland. Ook in het ommeland is een sterke roep voor lokaal maatwerk al is dit ten opzichte van elkaar minder uniek dan ten opzichte van Nijmegen. Daarbij neigt de gemeente Wijchen in de regio eerder naar gemeenten als Maas en Waal, Druten en Nijmegen dan naar Beuningen, Mook en Middellaar of Heumen.
Mede door het opheffen van de Stadsregio zijn belangrijke portefeuilles onder bestuurlijke verantwoordelijkheid van Wijchen gekomen. Wijchen dreigt wel positie te verliezen in de regio ten opzicht van Berg en Dal. Daarnaast is de regio ook groter dan alleen het Rijk van Nijmegen. De provincie Gelderland telt meer regio’s die interessante partners voor Wijchen zijn; Achterhoek, Arnhem, Foodvalley, Rivierenland, Stedendriehoek en Noord Veluwe.
Verbonden partijen en maatschappelijke partners
Wat is onze visie op samenwerking
uitgevoerd. Daarbij kan onderscheid gemaakt worden in;
- Strategische samenwerking; het versterken van de (internationale) concurrentiepositie van de regio (zoals de Stadsregiorail of de Euregionale samenwerking met Duitsland);
- Tactische samenwerking; het gezamenlijk moeten of willen uitvoeren van beleid (zoals de gedecentraliseerde taken jeugdwet, WMO en participatiewet);
- Operationele samenwerking; gezamenlijke bedrijfsvoering en beheer met als doel kwaliteits- en kostenvoordelen (zoals de milieuvergunningverlening via de Omgevingsdienst of de belastingsamenwerking middels Munitax).
De keuze of een lokaal doel het best gediend is bij een regionale of lokale aanpak is sterk afhankelijk van drie essentiële vragen. Na deze drie essentiële vragen is er nog tijd genoeg om te stoeien over de juridische en organisatorische vorm van de samenwerking.
- Is er een gedeelde urgentie, een gezamenlijk doel?
- Hebben de partners vertrouwen in elkaar?
- Is iedereen bereid tijd en geld te investeren?
Lokaal of regionaal, beide varianten komen in Wijchen voor.
Om de nieuwe taak op het gebied van wonen en zorg goed in te vullen kiest de gemeente ervoor in samenwerking met de lokale zorgaanbieders afspraken te maken over “populatiegebonden bekostiging”. Daardoor spreekt de gemeente vertrouwen uit in haar lokale partners en geeft invulling aan het oorspronkelijke doel van de decentralisaties; het samenbrengen van hulpvraag en zorgaanbod door lokaal maatwerk. Dat betekent dat Wijchen niet aansluit bij de module van de MGR om in regionaal verband de zorggelden te verdelen, maar bewust kiest voor lokale afspraken en dus het experiment aandurft.
Om onze Wijchense ondernemers te ondersteunen in hun concurrentiekracht en een bijdrage te leveren aan innovatie heeft gemeente Wijchen een voortrekkende rol genomen in het project Rijk van Nijmegen 2025 dat door de Rabobank is opgestart. Met de bottom up aanpak is een brede maatschappelijke betrokkenheid gecreëerd wat heeft geresulteerd in 25 concrete projecten op de thema’s werk, innovatie & onderwijs, wonen & leefbaarheid, zorg & welzijn en duurzaamheid die uitgevoerd gaan worden.
Samenwerken is uiteraard veelal een emotioneel besluit en gaat vaak pas in tweede instantie over kosten, kwaliteit en kwetsbaarheid. Kenmerkend voor regionale samenwerking is dat ondanks de
hiërarchische en juridische spelregels alle onderwerpen open en bloot op de gesprekstafels
liggen. Dat vraagt van iedereen (politiek, bestuur en ambtelijke organisatie) continue schakelen tussen
bestuurlijke, financiële en maatschappelijke belangen.
De strategische agenda: wat willen we nog bereiken?
Om even de tussenstand op te maken......
- Energieneutraal worden; Routekaart 2040, lokale klimaattop, regionale inkoop duurzame energie en Duurzaamheidslening.
- Herstructureringsprojecten opstarten; Oostflank en Westflank, Hart van Zuid, Achterlo, Laverna Rivo Torto, Oosterpark en Wijchens Meer en Kraanvogelterrein.
- Projecten uitvoeren; Kasteeltuin, Oostflank, Stationsgebied en ontsluiting Kerkeveld.
- Ondernemingskracht versterken; revitalisatie bedrijventerrein Oost, retailagenda, Wijchens ondernemers platform, Rijk van Nijmegen 2025 en MKB innovatiefonds tranche 2.
- Dienstverlening verbeteren; Wijchen21, Huis van de Gemeente, zaakgericht werken en implementatie Omgevingswet.
- Lokaal maatwerk; populatiegebonden bekostiging, initiatieven tot stimulering zelfredzaamheid, starterslening en blijverslening.
- Participatie en samenwerken; woonvisie 2017-2021, WMO beleidsplan 2016-2019, omgekeerd inzamelen, fitnesspark en gebiedsperspectief Centrum.
- Werken aan leefbaarheid; dorp- en stadsontwikkelingsplannen, MFA Batenburg, onderzoek naar geluid- en luchtkwaliteit langs A50 en A326, Dorp in Bedrijf Leur, sport- en speelveld in Bergharen, beeldkwaliteitsplannen openbare ruimte en dijkoprit Niftrik.
Sturing vanuit de gemeenteraad en het college
Grip op regionaal samenwerken begint met overzicht en inzicht in het speelveld. Door het grote aantal samenwerkingsverbanden en de incidentele berichtgeving (positief of negatief) ontstaat afstand tot de onderwerpen en ook afstand tot de mate van betrokkenheid.
Om de grip te versterken kan de raad ervoor kiezen meer te sturen op de oorspronkelijke (samenwerkings)doelstellingen van de GR of een stap verder te gaan en te opereren vanuit een gemeentebrede visie op regionale samenwerking. Beide instrumenten hebben voor- en nadelen. Sturen op doelstellingen maakt het mogelijk per samenwerkingsverband de realiteit van de dag (beleidsvoornemens, jaarcijfers of actuele onderwerpen) te koppelen aan de oorspronkelijke afspraken. Dit maakt het mogelijk de hoofdlijnen scherp in de gaten te doen en niet afgeleid te worden door de details. Deze vorm van sturing werkt voor de bestaande samenwerkingsverbanden. Om besluiten te nemen over nieuwe samenwerkingsverbanden kan een visie op regionale samenwerking houvast bieden; een strategisch kader op basis waarvan de keuze voor bestaande of toekomstige samenwerkingsverbanden en de rol van de raad daarbij kan worden vastgelegd.
In een visie kan de raad een aantal cruciale standpunten vastleggen:
- Rol van de raad naar inhoud van de samenwerking
- Evaluatiemomenten en monitoring of de doelen worden bereikt
- Meerjarig perspectief op totaal aan samenwerkingsverbanden en regionale positie
- Afwegingskader voor de totstandkoming van een GR.
Een algemeen kader is uiteraard geen blauwdruk voor toekomstige afwegingen en heeft het risico van veel algemeenheden en abstractie.
Informatievoorziening
Op dit moment is de afspraak dat op basis van de jaarbegroting een integrale nota ter besluitvorming wordt voorgelegd aan de raad waarin de zienswijzen op de GR-en zijn gebundeld.
Om de informatiestromen van de GR-en te ondersteunen zijn in samenwerking tussen griffiers en gemeentesecretarissen Gelderland-Zuid zijn afspraken gemaakt over het synchroniseren van de P&C cyclus, oftewel het aanleveren van stukken, de beoordeling ervan en de reactie richting de GR-en. De MGR is daar als eerste GR op ingericht en de bedoeling is dit verder te stroomlijnen. Afgelopen jaar liepen de P&C cyclussen al redelijk parallel. In aanvulling daarbij wordt vanuit de griffierskring onderzocht of het mogelijk is een digitale informatieportal op te zetten met een heldere structuur tav informatieversterkking over alle verbonden partijen en de mogelijkheid voor interactie tussen raden. Zo zou de mogelijkheid geboden worden aan de raden om ze beter te faciliteren in de veelvoud aan informatie en optimalisering van onderlinge kennisdeling.
Vooralsnog alleen toegepast op de MGR
- Vaststelling BRN-normen (oktober 2016)
- Vaststelling beleidskaders door DB/AB GR (december 2016)
- Standpunten raden op nieuwe beleidskaders (februari 2017)
- Vaststelling concept-jaarrekening 2016 en concept-begroting 2018 door DB/AB (april 2017)
- Advies regionaal adviesorgaan concept-jaarrekening en begroting (mei 2017)
- Standpunt gemeentebesturen college en/of raad (juni 2017)
- Vaststelling jaarrekening 2016 en begroting 2018 door AB (juli 2017)
Controle en verantwoording bij samenwerking
Voor zover relevant voor bestaande of nieuwe samenwerkingsverbanden treft u onderstaand een overzicht van actuele documenten.
